Zakrzepica żył głębokich – objawy, diagnostyka, metody leczenia

Zakrzepica żył głębokich to schorzenie często określane przez lekarzy jako „cichy zabójca”. Dlaczego? Ponieważ zgony związane z zakrzepicą i jej powikłaniami często zdarzają się nagle. Nie zawsze w takich przypadkach wykonuje się sekcję zwłok i wykrywa prawdziwą przyczynę śmierci.

Objawy zakrzepicy żył głębokich

Jakie objawy mogą wskazywać na obecność zakrzepicy żył głębokich? Symptomy tego schorzenia obejmują:

• Obrzęk kończyny, zwłaszcza jeśli różnica obwodów w kostkach > 3 cm
• Rozlany ból nogi nasilający się podczas chodzenia i ustępujący w spoczynku lub uniesieniu nogi do góry
• Bolesność uciskowa mięśni łydki lub uda
• Zaczerwienienie i zwiększone ucieplenie 
• Gorączka lub stan podgorączkowy

Choroba najczęściej dotyczy żył kończyn dolnych. Nie leczona lub leczona niewłaściwie może prowadzić do zatorowości płucnej, która nierzadko jest schorzeniem śmiertelnym w skutkach.

Etiologia zakrzepicy żył głębokich

Patofizjologiczne przyczyny zakrzepicy zawierają się w tzw. triadzie Virchowa na którą składają się:

• Nieprawidłowości w strukturze naczyń, takie jak ich uszkodzenie w wyniku mikrourazu,
• Spowolniony przepływ krwi lub zastój w układzie żylnym,
• Zmiany w składzie krwi, polegające na zaburzeniach równowagi między czynnikami aktywującymi a hamującymi proces krzepnięcia.

Badania nad zakrzepicą wykazały, że rozwojowi choroby sprzyjają zaburzenia krzepnięcia krwi, często uwarunkowane genetyczne np. trombofilia. Istotne są także czynniki oraz środowiskowe, takie jak:

• Długotrwałe unieruchomienie np. w czasie podróży, lotu samolotem,
• Choroba nowotworowe i leczenie chmioteraputyczne
• Żylaki kończyn dolnych,
• Przebyte operacje, zwłaszcza ortopedyczne,
• Palenie papierosów,
• Nadwaga,
• Ciąża i połóg,
• Starszy wiek,
• Przyjmowanie leków hormonalnych (np. antykoncepcyjnych).

Warto zauważyć, że powyższe czynniki w większości są modyfikowalne i możemy zmniejszać ryzyko zakrzepicy przez ich eliminację.

Diagnostyka zakrzepicy

Podstawą rozpoznania zakrzepicy jest badanie USG Doppler żył kończyn dolnych. Istotne również i bardzo pomocne zwłaszcza przy braku możliwości wykonania USG jest oznaczenie D- dimeru – parametru krwi, który jest ściśle związany z powstawaniem i rozpuszczeniem się zakrzepów. Jego podwyższony poziom sugeruje, że możemy mieć do czynienia z zakrzepicą. Natomiast poziom w zakresie normy praktycznie ją wyklucza.

Leczenie zakrzepicy żył głębokich

Leczenie zakrzepicy jest głównie farmakologiczne. Stosowane są leki przeciwkrzepliwe. Mogą być podawane w iniekcjach (podskórnie) lub w formie tabletek. Istotny jest czas leczenia, który jest uwarunkowany przyczyną choroby i jej nasileniem. Podstawowy czas terapii to 3 miesiące. Leczenie z reguły odbywa się w warunkach domowych.

Rozległe postacie zakrzepicy, zwłaszcza biodrowo-udowej mogą wymagać leczenia inwazyjnego jak trombektomia mechaniczna lub trombolizę – procedury wykonywane w warunkach szpitalnych.

Profilaktyka 

Pytanie czy można się ustrzec przed zakrzepicą? Nie ale można istotnie zmniejszyć jej ryzyko. Jak to zrobić?

• Stosować kompresjoterapię czyli podkolanówki lub pończochy uciskowe w czasie podróży
• Leczyć żylaki kończyn dolnych
• Zaprzestać palić papierosy
• Prowadzić zdrowy, aktywny tryb życia